Znam swoje prawa i obowiązki – podstawy prawa pracy

Jeśli masz więcej niż 16, a mniej niż 18 lat, to wg Kodeksu Pracy jesteś osobą młodocianą. Możesz legalnie zarabiać w wakacje, ale tylko przy lekkich pracach sezonowych i dorywczych, bez konieczności przygotowania zawodowego. Pracodawca może z tobą podpisać jedną z trzech umów o pracę: na czas określony, na umowę o dzieło lub na okres próbny.

W Polce istnieje wykaz prac, których nie mogą wykonywać młodociani. Nie mogą m.in.:

  • pracować przy załadunku i rozładunku,
  • przetaczaniu beczek, bali i przewożeniu ciężarów,
  • na wysokości powyżej 3m,
  • w temperaturze powyżej 30st. C,
  • w wykopach itp.
     

Młodzież przed 16 rokiem życia może pracować tylko za pisemną zgodą rodziców oraz inspekcji pracy i tylko przy działalności kulturalnej, sportowej i reklamowej (np. przedstawienie teatralne, reklama lodów).

UMOWA O PRACĘ

 

Najczęstszą podstawą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę. Nie można mylić tej umowy z umową o dzieło lub umową zlecenia, które również dotyczą świadczenia usług, ale mają charakter cywilno-prawny.

Pracodawca sporządza umowę o pracę co najmniej w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden wręcza pracownikowi, a drugi włącza do jego akt osobowych.

Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia odnośnie rodzaju umowy oraz jej warunków.

Umowa o pracę stanowi zgodne oświadczenie stron – pracownika i pracodawcy.
Pracownik zobowiązuje się do świadczenia na rzecz pracodawcy określonego rodzaju pracy, natomiast pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

W dobrze skonstruowanej umowie o pracę powinny znaleźć się następujące warunki zatrudnienia:

  • na jaki czas zostaje umowa zawarta
  • jasno określony rodzaj pracy, jaką będzie się wykonywać
  • miejsce wykonywanej pracy
  • wymiar czasu pracy
  • wynagrodzenie
  • dzień rozpoczęcia pracy
     

Rodzaje umów o pracę

  • umowa na okres próbny – nie może przekroczyć 3 miesięcy
  • umowa na czas określony – jest podana data lub zdarzenie, które spowoduje rozwiązanie umowy o pracę 
  • umowa na czas wykonania określonej pracy – jej długość zależy od okresu, w jakim pracownik wykona pracę
  • umowa na czas nieokreślony – strony umowy nie wskazują do kiedy umowa będzie trwała
  • umowa na zastępstwo – na czas określony w celu zastępstwa nieobecnego pracownika
     

Inne typy umów:

  • umowa o dzieło – reguluje ona wykonanie pewnego „dzieła”. Zlecający określa jego charakter, płacę i termin wykonania. O to gdzie, jak, przy pomocy jakich środków zostanie ono wykonane troszczy się już druga strona umowy, czyli wykonawca. Jeśli jesteś studentem, pracodawca nie płaci za ciebie ZUS-u, opłaca mu się więc dać Ci pracę. Dodatkowo, jeśli jest to działalność twórcza i autorska (przygotowanie szkolenia, napisanie raportu, artykułu itp.) – koszt uzyskania przychodu wynosi 50%, czyli de facto płacisz tylko połowę podatku.
  • umowa zlecenie – bardzo podobna do umowy o dzieło. Tu także zleceniobiorca zobowiązuje do wykonania określonego w umowie zlecenia, w określonym terminie, za określoną stawkę. Jeśli jesteś studentem, pracodawca nie płaci za Ciebie składki ZUS, dlatego umowa ta jest tak chętnie zawierana właśnie z uczniami i studentami.
  • umowa agencyjna – zawarta będzie wówczas, kiedy zobowiążesz się za określoną stawkę pośredniczyć w zawieraniu umów pomiędzy pracodawcą a klientem, np. w przypadku agenta ubezpieczeniowego.
  • umowa o telepracę – telepraca to praca wykonywana systematycznie poza zakładem pracy,       z wykorzystaniem technologii informatycznej. Telepracownikiem zaś jest pracownik, który wykonuje pracę w ww. warunkach i przekazuje wyniki pracy pracodawcy za pośrednictwem technologii informatycznej. Telepraca najczęściej znajduje zastosowanie w takich branżach, jak: informatyka, marketing i PR, usługi księgowe, grafika komputerowa, działalność wydawnicza, tłumaczenia, usługi prawnicze.

 

Twoje prawa jako pracownika

Masz prawo do:

  • urlopu
  • terminowego wynagrodzenia
  • równouprawnienia
  • tworzenia organizacji
  • świadczeń socjalnych

Twoje obowiązki jako pracownika:

  • sumienne i staranne wykonywanie pracy oraz wykonywanie poleceń przełożonych
  • przestrzeganie regulaminu, przepisów oraz zasad BHP
  • dbanie o dobro zakładu pracy
  • zakaz prowadzenia konkurencji wobec pracodawcy

Więcej informacji:
http://www.prawo-pracy.pl/

źródło: „e-szok” (Progra)